Ulusal
Son Güncelleme:
Proje Başlığı: TÜBİTAK-ÇAYDAG-114Y415 Gerçek Zamanlı Otomatik Göl İzleme Sistemi ile Göl Metabolizması ve Fitoplankton Biyokütlesinin Uç Olaylar ve Çevresel Değişkenlere Göre Değişiminin Araştırılması
Proje Hakkında: Tatlısu kaynakları, iklim değişikliği ve insan etkisi sebebi ile tehdit altındadır. Bu kaynakların korunması için geliştirilmiş yerinde örneklemeler artık yetersiz kalmaktadır. Teknoloji ile yüksek frekanslı otomatik sistemler geliştirilerek istenilen sıklıkta su kaynaklarından veriler toplanması, hem ekosistemlerin değişen çevre koşullarına verdiği tepkileri değerlendirmemizde yardımcı olmakta hem de geleceğe yönelik yapılan projeksiyonları güçlendirmektedir. Bu proje ile de Eymir Gölü'nde yüksek frekanslı otomatik izleme istasyonu (YFOİİ) kurmayı hedefledik. Bu amaç doğrultusunda üç yıl boyunca göl ekosistemi yakından incelenmiş, çevre ile olan etkileşimleri değerlendirilmiştir. Projenin bilimsel ayağının yanı sıra vatandaş bilimi ayağı eklenmiş, Eymir Gölü Elçileri Eğitim Programı (EGEEP) geliştirilmiştir. Projede elde edilen bilimsel bilgiler 5. ve 7. sınıf öğrencileri ile paylaşılmış, öğrencilerde çevre bilinci oluşturulması amaçlanmıştır. Bu proje, Türkiye'de otomatik izleme sistemlerinin yaygınlaşması, eğitimde bilimsel düşüncenin öne çıkması ve vatandaşlara çevre bilincinin aşılanması açısından çok önemli bir rol oynamaktadır.
Proje Desteği: TÜBİTAK – 398,264 TL
Proje Süresi: Ocak 2015 – Ocak 2018
Proje Yönetimi: Prof. Dr. Meryem Beklioğlu (PI), Prof. Dr. Fatih Evrendilek (Araştırmacı), Doç. Dr. Nusret Karakaya (Araştırmacı)
Proje Bursiyerleri: Eti Ester Levi, Duygu Tolunay, Müşerref Büşra Yağlı, Nur Filiz, Uğur Işkın
Yayınlar:
114Y415 numaralı projenin Halk Bilimi paketinin tanıtımı (Bildiri - Uluslararası Konferans - Davetli Konuşmacı)
Göl İzleme Araştırmalarında Teknoloji Harikası: Ülkemizin Tek Yüksek Çözünürlüklü Otomatik İzleme Sistemi Eymir Gölü Uygulaması (Bildiri - Ulusal Bildiri - Sözlü Sunum)
Göl Elçileri Eğitimi: Gölümü Tanıyorum, Seviyorum ve Koruyorum (Bildiri – Ulusal Bildiri - Sözlü Sunum)
Impact of Extreme Wind Events on Metabolism of Lake Eymir Using Real-time Automatic Lake Observation Station (Bildiri - Uluslararası Bildiri - Sözlü Sunum)
Assesing the impact of environmental variables together with a short extreme wind event on metabolism Lake Eymir using high frequency data (Bildiri - Uluslararası Konferans - Davetli Konuşmacı)
Proje Başlığı: TÜBİTAK 1002: 112Y387 Eymir Gölü için Gerçek Zamanlı Göl İzleme ve Erken Uyarı Sistemi Prototipinin Geliştirilmesi
Proje Hakkında: Proje ile gerçek zamanlı olarak suyun bazı fiziksel ve kimyasal değişkenlerini yerinde örnekleyip, analiz eden ve bu değişkenlerde oluşan değişimleri esas alarak göllerde meydana gelen uç olaylar için erken uyarı oluşturabilen bir sisteminin prototipinin oluşturulması sağlanmıştır. Bu prototip ile gölden sürekli olarak alınan su örneklerinde; sıcaklık, çözünmüş oksijen, iletkenlik ve pH değerlerinin gerçek zamanlı olarak ölçümleri yapılmış ve elde edilen verilerin internet üzerinden merkezi bir sunucuya aktarılıp burada ilgili veri tabanlarında depolanması sağlanmıştır. Ayrıca elde edilen gerçek zamanlı verilerin WEB üzerinden incelenebilmesini olası kılan bütünleşmiş bir yazılımla ve daha önceden ölçülen uzun süreli verilerle beraber değerlendirilmesiyle erken uyarı parametrelerine göre analiz sonuçlarının WEB üzerinden grafiksel olarak gösterilmesi sağlanmıştır. Sistem www.eymirlakewatch.com adresinden hizmet vermektedir.
Proje Desteği: TÜBİTAK
Proje Süresi: Mart 2013 – Eylül 2013
Proje Yönetimi: Prof. Dr. Meryem Beklioğlu (PI)
Proje Başlığı: TUBITAK- ÇAYDAG- 110Y125 Akdeniz İklim Kuşağındaki Sığ Göllerde Suiçi Bitkilerin Yapısal Rolü ile Gelişimini Etkileyen Faktörlerin Geçmişte, Günümüzde ve Daha Sıcak Isınan Koşullarda Belirlenerek Uyum ve Azaltma Stratejilerinin Oluşturulması
Proje Hakkında: Bu proje kapsamında ülkemizde kuzey-güney enlemleri arasında seçilen sığ göllerde suiçi bitkilerin rolleri ve gelişimlerini etkileyen faktörler “Zaman Yerine Mekanın Kullanılması” yaklaşımına dayalı anlık fotoğraf çekme örneklemesi ve yerinde yapay bitkili mezokozm deneyi ile araştırılmıştır. “Zaman Yerine Mekanın Kullanılması” yaklaşımı ile elde edilen veriler, iklim değişikliğinin ülkemizdeki sığ göller üzerindeki etkilerini anlamak için kullanılmıştır. Bu öngörüler doğrultusunda sığ göllerin ısınan koşullara uyumu ve olası ekosistem bozulmalarını azaltıcı önlemler araştırılmıştır. Arazi çalışmalarından elde edilen bulguların doğruluğunun sınanması amacıyla laboratuvar ortamında kontrollü olarak gerçekleştirilen deneyler ile su bitkilerinin avlanma baskısı altındaki zooplankton üzerindeki barınak etkisi araştırılmıştır. Suiçi bitkilerinin yoğun tarım ve kentleşme öncesi döneme ait (60-150 yıl) durumuna ilişkin veriler paleolimnoljik yöntemler kullanılarak göl tabanından alınan çökel örneklerinde bulunan alt-fosil Cladocera, sucul bitki makrofosilleri ve diatomlar kullanılarak gölün geçmişten günümüze durumu değrlendirilmiştir. Bahar ve yaz (büyüme mevsimi) mevsimlerinde gerçekleştirilen iki örnekleme esasına dayanan "anlık fotoğraf çekme örnekleme" yöntemi yüksek mekansal, fakat düşük zamansal çözünürlüğe sahiptir. Bu nedenle, projenin zamansal çözünürlüğünün arttırılabilmesi amacıyla, ODTÜ Biyoloji Bölümü, Limnoloji laboratuvarınca 1997 yılından itibaren proje süresini de kapsayacak şekilde yürütülen "Eymir ve Mogan Gölleri izleme çalışması"ndan elde edilen veriler de bu projenin amaçları doğrultusunda değerlendirilerek yüksek zamansal çözünürlükte (15 yıl) su bitkilerinin gelişimini kontrol eden faktörlerin ve yapısal rollerinin hem yıl içerisinde hem de yıllar arasındaki değişimleri değerlendirilmiştir. Modelleme yaklaşımıyla geleceğe dair öngörüler üretilmiş ve iklim değişikliğinin göl içi dinamiklerindeki olası etkisi daha etkin bir şekilde ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Gelecekteki göl ekosistem dinamiklerini öngörebilmek açısından Mogan Gölü modelleme çalışmaları yapılmıştır.
Proje Desteği: TÜBİTAK – 394.000 TL
Proje Süresi: 2010 – 2013
Proje Yönetimi: Prof. Dr. Meryem Beklioğlu (PI), Prof. Dr. Nilsun Demir
Araştırmacılar: Doç. Dr. Mustafa Duran, Doç. Dr. Erkan Uzunhisarcıklı, Yrd. Doç. Dr. Müfit Özuluğ, Yar. Doç. Dr. Arda Özen, Dr. Ayşe İdil Çakıroğlu, Dr. Ülkü Nihan Yazgan Tavşanoğlu, Gizem Bezirci, Eti E. Levi, Tuba Bucak, Jan E. P. Coppens
Yayınlar:
Arda Özen, Michal Šorf, Carolina Trochine, Lone Liboriussen, Meryem Beklioglu, Martin Søndergaard, Torben L. Lauridsen, Liselotte Sander Johansson, Erik Jeppesen. (2013). Long‐term
effects of warming and nutrients on microbes and other plankton in mesocosms. Freshwater Biology- 58, 3, 483-493. https://doi.org/10.1111/j.1365-2427.2012.02824.x
Eti E. Levİ, Ayşe İ. Çakıroğlu, Tuba Bucak, Bent V. Odgaard, Thomas A. Davidson, Erik Jeppesen, Meryem Beklioğlu. (2014). Similarity between contemporary vegetation and plant remains in the surface sediment in Mediterranean lakes. Freshwater Biology. 59, 724-736. https://doi.org/10.1111/fwb.12299
Arda Özen, Tuba Bucak, Ülkü Nihan Tavşanoğlu, Ayşe İdil Çakıroğlu, Eti Ester Levi, Jan Coppens, Erik Jeppesen, Meryem Beklioğlu. (2014). Water level and fish-mediated cascading effects on the
microbial community in eutrophic warm shallow lakes: a mesocosm experiment. Hydrobiologia. 740, 25- 35 DOI: 10.1007/s10750-014-1934-1
Ayşe İdil Çakıroğlu, Ü. Nihan Tavşanoğlu, Eti E. Levi, Thomas A. Davidson, Tuba Bucak, Arda Özen, Gürçay K. Akyıldız, Erik Jeppesen, Meryem Beklioğlu. (2014). Relatedness Between Contemporary Cladocera and Surface Sediment Sub-Fossil Cladocera Assemblages in Turkish Lakes. Journal of
Paleolimnology. 52 (4), 367-383. https://doi.org/10.1007/s10933-014-9799-x
Ülkü Nihan Tavşanoğlu, Sandra Brucet, Eti Ester Levi, Tuba Bucak, Gizem Bezirci, Arda Özen, Liselotte S. Johansson, Erik Jeppesen, Meryem Beklioğlu. (2015). Sized based diel migration of
zooplankton in Mediterranean shallow lakes assessed from in situ experiments with artificial plants.
Hydrobiologia, 753, 47–59. DOI 10.1007/s10750-015-2192-6.
Proje Başlığı: TÜBİTAK 109Y181 Sığ Göllerin Ekolojik Yapısının Belirlenmesinde Mikrobik Çevrimin Rolü
Proje Hakkında: Bakteri, nanoflagellatlar ve siliatlar mikrobik çevrimi oluştururlar. Mikrobik çevrim pelajik sucul komünitelerin mikrobik bileşenleri aracılığıyla karbon ve besin tuzlarının çevrimini içerir. Bakteriler ve bakterilerle beslenen canlılar arasındaki ilişkilerde hidroloji ve ötrofikasyona bağlı oluşan değişikliklerin etkisi özellikle Akdeniz İklim Kuşağındaki göllerde tam olarak anlaşılmamıştır. Sığ göl ekosistemlerindeki önemleri ve bolluklarına rağmen, mikrobiyal komünite, birbirleriyle ilişkileri ve çevresel değişimlere verdikleri tepkiler hakkında çok az şey bilinmektedir. Çoğu çalışma ılıman ve tropikal bölgelerde yapılmıştır. Bu çalışmada, kuzeyden güneye enlemsel olarak mikrobik çevrimin farklı besin tuzu ve avlanma durumlarındaki değişimi karşılaştırmalı olarak bir araya getirilmiştir. Mikrobik çevrim üzerinde yukarıdan aşağı etkinin rolü hakkında bilinenler kısıtlıdır ve sonuçlar birbiri ile çelişkilidir. Kuzeyden güneye farklı enlemlerdeki 14 gölde, yerinde besin ağı deneyleri ile mikrobik çevrim üzerine farklı zooplankton gruplarının etkisi araştırıldı. Mevsimlerin etkisi Eymir ve Mogan Göl'lerinde yapılan düzenli örnekleme ile belirlendi. Ayrica hidrolojik değişimin neden olduğu su seviyesi değişiminin mikrobik çevrim üzerine etkisi Eymir Göl'ünde yapılan mezokozm deneyi ile belirlendi. Bu çalışmada mikrobik çevrimdeki değişimlerin göllerin trofik seviyesi, mevsimselliği, hidroloji ve zooplankton avlanma etkisine bağlı olarak nasıl değiştiği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Klasik besin ağı ve mikrobik çevrim arasındaki ilişki de ayrıca tartışılmıştır.
Proje Desteği: TÜBİTAK
Proje Süresi: Mart 2010 – Mart 2011
Proje Yönetimi: Prof. Dr. Meryem Beklioğlu (PI), Arda Özen (Araştırmacı)
Proje Bursiyerleri: Tuba Bucak, Ü. Nihan Yazgan Tavşanoğlu, A. İdil Çakıroğlu, Eti Levi, Ece Saraoğlu
Yayınlar:
Arda Özen, Michal Šorf, Carolina Trochine, Lone Liboriussen, Meryem Beklioglu, Martin Søndergaard, Torben L. Lauridsen, Liselotte Sander Johansson, Erik Jeppesen. 2013. Long‐term effects of warming and nutrients on microbes and other plankton in mesocosms. Freshwater Biology- 58, 3, 483- 493. https://doi.org/10.1111/j.1365-2427.2012.02824.x
Proje Başlığı: TUBITAK- ÇAYDAG- 105Y332 Ülkemiz Sığ Göllerinin Ekolojik Yapısı, İklim Ve İnsan Kullanımı Etkilesiminin Bütünsel ve Hassas Yöntemlerle Belirlenerek Koruma ve İyilestirme Stratejilerinin Gelistirilmesi
Proje Hakkında: Küresel ısınmaya bağlı sıcaklık artısı ve yağış miktarındaki azalma, kuzey enlemlerdeki göllerin günümüzde ötrofik koşullarda bulunan güney enlemlerdeki göller gibi siyanobakter patlamalarının yaşandığı, ötrofik koşulların oluşabileceğini göstermektedir. Bu proje kapsamında “Zaman Yerine Mekan yaklaşımı” ile kuzey-güney enlemsel bir hat boyunca “Anlık Fotoğraf Çekme” yöntemiyle örneklenen 26 göl bütünsel bir ekolojik yaklaşımla kapsamlı bir şekilde iklim ve ötrofikasyon etkileri araştırılmıştır. Yapılan mezokozm deneyi, toplam fosfor (TP) ve toplam Azot (TN) artısının su içi bitki gelişimini etkiyememesinin nedeninin 2007 yazında yaşanan aşırı su seviyesi düşüşüne bağlı olarak sualtı ışık miktarını bitkiler lehine çevirmesi olabileceğini göstermiştir. Besin ağı ilişkileri ülkemizde ilk defa δ15N ve δ13C izotopları kullanılarak detaylı olarak dört gölde incelenmiştir. Kışın donmayan Hamam ve Poyrazlar göllerinde kısın donan Abant ve Büyük gölün tersine besin ağının tepesinde bulunan Esox lucius, Stizostedion lucioperca ve Salmo trutta gibi avcı balıkların omnivor beslenme davranışı gösterdiği bulunmuştur. Ülkemizde ilk defa yüzey çökelinde tanımlanan alt-fosil Cladocera ile eş zamanlı alınan çevresel değişkenler kullanılarak çalışma kümesi oluşturulmuş ve geçmiş elektriksel iletkenlik ve Secchi/Maksimum derinliği tahminine yönelik transfer fonksiyonlar geliştirilmiştir. Ayrıca, alınan kısa karotlardan tanımlanan bitki makrofosilleri ile yedi gölün geçmiş bitki örtüsü̈ tespit edilmiştir.
Proje Desteği: TÜBİTAK
Proje Süresi: 2006 – 2009
Proje Yönetimi: Yrd. Doç. Dr. Didem Gökçe Oğuzkurt (PI), Prof. Dr. Meryem Beklioğlu (Araştırmacı)
Proje Bursiyerleri: Ayşe İdil Çakıroğlu, Ülkü Nihan Yazgan Tavşanoğlu, Arş. Gör. Arda Özen, Korhan Özkan
Yayınlar:
Korhan Özkan, Erik Jeppesen, Liselotte S. Johansson, Meryem Beklioglu. (2010). The response of periphyton and submerged macrophytes to nitrogen and phosphorus loadings in shallow warm lakes: a mesocosm experiment. Freshwater Biology 55, 463–475. DOI: 10.1111/j.1365-2427.2009.02297.x
Arda Özen, Burcu Karapinar, Ismail Küçük, Erik Jeppesen, Meryem Beklioglu. (2010). Droughtinduced changes in nutrient concentrations and retention in two shallow Mediterranean lakes subjected to different degrees of management. Hydrobiologia 646, 61–72. https://doi.org/10.1007/s10750-010-0179-x
Ü. Nihan Tavsanoğlu, A. Idil Çakıroğlu, Seyda Erdoğan, Mariana Meerhoff, Erik Jeppesen, Meryem Beklioğlu. (2012). Sediment – not plants – is the preferred refuge for Daphnia against fish predation in Mediterranean shallow lakes: an experimental approach. Freshwater Biology- 57(4), 795-802. DOI: 10.1111/j.1365-2427.2012.02745.x
Proje Başlığı: TÜBİTAK ÇAYDAG 104Y308 Göllerde Tuzluluk ve İnsektisit Miktarının Biyobelirteç Olan DAPHNIA Etkilerini Belirleyerek Ekosistem Durumunu Öngören Model ve İndis Tasarımı
Proje Hakkında: Bu araştırma ile Tatlısu ekosistemlerinin kilit türleri olan Daphnia türlerinin ilk defa doğal bir stres etmeni olan balık avlanma baskısıyla birlikte artan tuzluluk ve pestisit yoğunluklarında yaşama oranlarının ve yaşam döngülerinin nasıl etkilendiği derinlemesine laboratuvar deneyleriyle ve modellerle araştırılmıştır. Daphnia bireylerinde tetiklenen değişimler ise ilk defa moleküler düzeyle FTIR spektroskopi kullanılarak belirlenmiştir.
Proje Desteği: TÜBİTAK
Proje Süresi: Temmuz 2005 – Ekim 2007
Proje Yönetimi: Prof. Dr. Meryem Beklioğlu (PI), Yrd. Doç. Dr. Feriha Yıldırım (Araştırmacı, son 1 sene*), Dr. Karsten Rinke (Araştırmacı), Dr. Can Ozan Tan (Araştırmacı)
Proje Bursiyerleri: Sara Banu Akkaş, Gizem Bezirci, Ülkü Nihan Yazgan Tavşanoğlu
Yayınlar:
Gizem Bezirci, Sara B. Akkas, Karsten Rinke, Feriha Yıldırım, Zeynep Kalaylıoğlu, Feride Severcan, Meryem Beklioglu. 2012. Impacts of salinity and fish-exuded kairomone on the survival and molecular profile of Daphnia pulex. Ecotoxicology, 21, 601–614. doi: 10.1007/s10646-011-0820-0
Bezirci, G., Akkas, S.B., Yıldırım, F., Beklioglu, M. Effects of salinity and Fish predation on Daphnia pulex life history traits. 5. Avrupa Tatlısu Bilimleri Sempozyumu (SEFS), 8-13 Temmuz, 2007, Palermo, İtalya. (poster)
Proje Başlığı: TÜBİTAK ÇAYDAG 105Y085 Küresel İklim Değişimlerinin Türkiye'deki Göl Ekosistemlerine Etkileri
Proje Hakkında: Türkiye'deki 12 göle ait veriler toplanarak hidro-meteorolojik parametrelerin birbirleri arasındaki ve salınım sistemleri (NAO, EAWR, EA) ile olan ilişkileri EOF (Empirical Orthogonal Function) ve CCA (Canonical Correlation Analysis) gibi metotlarla araştırılmış ve anlam düzeyi yüksek sonuçlar elde edilmiştir. Bölgedeki büyük ölçekli atmosfer sisteminin baskın bileşenleri, EOF analizi kullanılarak tanımlanmıştır. Mogan Gölü'nün biyolojik yapısı üzerindeki iklimsel etkilerin anlaşılmasına yönelik analizler yapılmıştır.
Proje Desteği: TÜBİTAK
Proje Süresi: Ekim 2005 – Ekim 2007
Proje Yönetimi: Prof. Dr. Temel Oğuz (PI), Prof. Dr. Meryem Beklioğlu (Araştırmacı)
Proje Bursiyerleri: Onur Kerimoğlu
Yayınlar:
Onur Kerimoğlu, Temel Oğuz, Meryem Beklioğlu. Impact of Global Climate changes on Lake Ecosystems, Turkey, Uluslararası İklim Değişikliği ve Ortadoğu, Geçmiş, Bugün ve Gelecek Konferansı, İstanbul Teknik Üniversitesi, 20-23 Kasım 2006, İstanbul, Türkiye.
Proje Başlığı: TÜBİTAK ÇAYDAG 104Y371 Sığ Göl Sulakalanlarının Suiçi ve Suüstü Bitkilerinin ve Su Berraklığının Uzaktan Algılama Yöntemleri ile Belirlenmesi ve İzlenmesi
Proje Hakkında: Sığ göl sulakalanlarının biyoçeşitliliğinin ve sürdürülebilirliğinin korunmasında mevcut durumun belirlenmesi ve izlenmesi büyük önem taşımaktadır. Uzaktan algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri bu bağlamda oldukça ümit veren tekniklerdir. Bu proje kapsamında sığ göl sulakalanlarının önemli ekolojik belirteçleri olan suiçi ve suüstü bitkileri ile su berraklığının geleneksel belirleme yöntemleri yanında uzaktan algılama teknikleri ile belirlenmesi ve izlenmesi amaçlanmış ve Coğrafi Bilgi Sistemleri çerçevesinde analizi, değerlendirilmesi ve haritalanması yapılmıştır.
Proje Desteği: TÜBİTAK , ODTÜ BAP-2005-07-02-04, The Royal Netherlands Embassy in Ankara, Agricultutal section, KNIP Project
Proje Süresi: Temmuz 2005 – Ocak 2007
Proje Yönetimi: Yrd. Doç. Dr. Zuhal Akyürek (PI), Prof. Dr. Meryem Beklioğlu (Araştırmacı)
Proje Bursiyerleri: Özge Karabulut Doğan
Yayınlar:
Özge Karabulut Doğan, Zuhal Akyürek, Meryem Beklioğlu. 2009. Mapping and identification of submerged plants in a shallow lake, Turkey using Quickbird satellite data. Journal of Environmental Management: 90, 2138-2143. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2007.06.022
Özge Karabulut Doğan, Zuhal Akyürek, Meryem Beklioğlu. Mapping and Identification of Submerged Vegetation in a Shallow Lake, Turkey using Quickbird Satellite Data. Globwetland Sempozyumu, ESA-ES-IN, Frascati, 19-20 Ekim 2006, Roma, İtalya.
Özge Karabulut Doğan, Zuhal Akyürek, Meryem Beklioğlu. Detection of Changes in Aquatic Vegetation Cover in two Central Anatolian Shallow Lake Wetlands Using Remote Sensing Techniques. 10. Uluslararası Yaygın Kirlilik ve Sürdürülebilir Havza Yönetimi Konusunda İhtisas Konferansı, 18-22 Eylül, 2006 İstanbul, Türkiye.